- خونریزی در حین یا پس از جراحی
- لخته‌های خونی که می‌توانند باعث سکته قلبی، سکته مغزی یا مشکلات ریوی شوند
- عفونت در محل برش
- ذات‌الریه
- مشکلات تنفسی
- التهاب پانکراس
- نارسایی کلیه
- آریتمی‌های قلبی
- عدم موفقیت پیوند رگ
- مرگ
جراحی بای‌پس عروق کرونر (CABG)
جراحی بای‌پس عروق کرونر چیست؟
جراحی بای‌پس عروق کرونر (CABG) روشی است که برای درمان بیماری عروق کرونر استفاده می‌شود. بیماری عروق کرونر (CAD) به تنگ شدن عروق کرونر گفته می‌شود – رگ‌هایی که اکسیژن و مواد مغذی را به عضله قلب می‌رسانند. این بیماری ناشی از تجمع مواد چربی در دیواره عروق است. این تجمع باعث تنگ شدن داخل رگ‌ها شده و جریان خون غنی از اکسیژن به عضله قلب را محدود می‌کند.
یکی از روش‌های درمان رگ‌های مسدود یا تنگ‌شده، بای‌پس کردن بخش مسدود شده عروق کرونر با استفاده از بخشی از یک رگ سالم از قسمت دیگری از بدن است. رگ‌هایی که برای بای‌پس استفاده می‌شوند ممکن است قطعه‌ای از ورید ساق پا یا شریان قفسه سینه باشند. همچنین ممکن است از شریان مچ دست نیز استفاده شود. پزشک شما یک سر رگ پیوندی را بالای محل انسداد و سر دیگر را پایین آن وصل می‌کند. خون از طریق رگ جدید عبور کرده و از محل انسداد دور می‌زند تا به عضله قلب برسد. این عمل جراحی بای‌پس عروق کرونر نامیده می‌شود.
معمولاً برای بای‌پس عروق کرونر مسدود شده، پزشک یک برش بزرگ در قفسه سینه ایجاد کرده و به طور موقت قلب را متوقف می‌کند. برای باز کردن قفسه سینه، پزشک استخوان جناغ را از طول نصف کرده و آن را از هم باز می‌کند. پس از باز شدن قلب، لوله‌هایی به قلب وارد می‌شود تا دستگاه قلب-ریه بتواند خون را به بدن پمپ کند. دستگاه قلب-ریه برای پمپ خون در زمان توقف قلب ضروری است.
در حالی که روش سنتی “جراحی قلب باز” هنوز هم به طور گسترده انجام شده و در بسیاری از موارد ترجیح داده می‌شود، روش‌های کم تهاجمی‌تری برای بای‌پس عروق مسدود شده توسعه یافته‌اند. روش‌های “بدون توقف قلب” که در دهه ۱۹۹۰ معرفی شدند، نیازی به متوقف کردن قلب ندارند. همچنین روش‌های کم تهاجمی دیگری مانند جراحی با برش کوچک (کی‌هول) و جراحی رباتیک (با کمک دستگاه‌های مکانیکی متحرک) قابل استفاده هستند.
چرا ممکن است به جراحی بای‌پس عروق کرونر نیاز داشته باشم؟
پزشک شما از جراحی بای‌پس عروق کرونر (CABG) برای درمان انسداد یا تنگی یک یا چند تا از عروق کرونر استفاده می‌کند تا جریان خون به عضله قلب شما بازگردانده شود.
علائم بیماری عروق کرونر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد قفسه سینه
- خستگی شدید
- تپش قلب
- آریتمی‌های قلبی
- تنگی نفس
- تورم در دست‌ها و پاها
- سوء هاضمه
متأسفانه، در مراحل اولیه بیماری عروق کرونر ممکن است هیچ علامتی نداشته باشید، اما بیماری به پیشرفت خود ادامه می‌دهد تا زمانی که انسداد عروق به حدی برسد که علائم و مشکلات ایجاد شود. اگر جریان خون به عضله قلب به دلیل افزایش انسداد عروق کرونر کاهش یابد، ممکن است دچار سکته قلبی شوید. اگر جریان خون به ناحیه آسیب‌دیده عضله قلب بازنگردد، بافت آن می‌میرد.
ممکن است دلایل دیگری نیز وجود داشته باشد که پزشک شما جراحی بای‌پس عروق کرونر را توصیه کند.
خطرات جراحی بای‌پس عروق کرونر چیست؟
خطرات احتمالی جراحی بای‌پس عروق کرونر (CABG) شامل موارد زیر است:
ممکن است خطرات دیگری نیز بسته به شرایط پزشکی خاص شما وجود داشته باشد. حتماً پیش از انجام جراحی، هر گونه نگرانی را با پزشک خود مطرح کنید.
چگونه برای جراحی بای‌پس عروق کرونر آماده شوم؟
- پزشک شما روند جراحی را توضیح می‌دهد و شما می‌توانید سوالات خود را بپرسید.
- از شما خواسته می‌شود فرم رضایت‌نامه‌ای را امضا کنید که اجازه انجام عمل را می‌دهد. فرم را با دقت بخوانید و اگر چیزی نامشخص بود، سوال بپرسید.
- پزشک شما پس از بررسی سوابق پزشکی، یک معاینه کامل انجام می‌دهد تا مطمئن شود قبل از انجام جراحی در وضعیت سلامتی مناسبی هستید. ممکن است نیاز به آزمایش خون یا سایر آزمایش‌های تشخیصی باشد.
- از شما خواسته می‌شود که از ۸ ساعت قبل از جراحی، معمولاً از نیمه‌شب، چیزی نخورید و نیاشامید.
- ممکن است از شما خواسته شود شب قبل و صبح روز جراحی با صابون یا شوینده مخصوص دوش بگیرید.
- اگر باردار هستید یا احتمال می‌دهید باردار باشید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر به داروها، ید، لاتکس، چسب یا داروهای بی‌حسی (موضعی یا عمومی) حساسیت یا آلرژی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- تمام داروها (نسخه‌ای و بدون نسخه)، ویتامین‌ها، گیاهان دارویی و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید را به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر سابقه اختلالات خونریزی دارید یا داروهای رقیق‌کننده خون، آسپرین یا داروهای دیگری که روی انعقاد خون تأثیر می‌گذارند مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است به شما گفته شود برخی از این داروها را قبل از جراحی قطع کنید.
- پزشک شما ممکن است قبل از جراحی آزمایش خون انجام دهد تا زمان انعقاد خون شما را بررسی کند.
- اگر دستگاه تنظیم‌کننده ضربان قلب (پیس‌میکر) یا هر دستگاه قلبی کاشته شده دیگری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر سیگار می‌کشید، هرچه زودتر ترک کنید. این کار شانس بهبودی موفقیت‌آمیز پس از جراحی را افزایش داده و به سلامت کلی شما کمک می‌کند.
- بر اساس وضعیت پزشکی شما، پزشک ممکن است دستورالعمل‌های دیگری برای آمادگی به شما بدهد.
در طول جراحی بای‌پس عروق کرونر چه اتفاقی می‌افتد؟
جراحی بای‌پس عروق کرونر (CABG) نیازمند بستری در بیمارستان است. روند جراحی ممکن است بسته به وضعیت شما و روش پزشک متفاوت باشد.
به طور کلی، CABG شامل مراحل زیر است:
- از شما خواسته می‌شود هرگونه جواهرات یا اشیاء دیگری که ممکن است در روند جراحی اختلال ایجاد کند، بردارید.
- لباس بیمارستانی به تن کرده و مثانه خود را تخلیه خواهید کرد.
- روی تخت عمل به پشت دراز خواهید کشید.
- متخصص بیهوشی در طول جراحی به‌طور مداوم ضربان قلب، فشار خون، تنفس و سطح اکسیژن خون شما را کنترل می‌کند. پس از بیهوشی و خواب عمیق، لوله تنفسی وارد گلو شده و شما به دستگاه تنفس مصنوعی متصل می‌شوید که در طول جراحی نفس کشیدن را بر عهده دارد.
- یک فرد پزشکی یک خط داخل وریدی (IV) در بازو یا دست شما قرار می‌دهد. کاتترهای دیگری نیز در گردن و مچ دست برای کنترل ضربان قلب، فشار خون و گرفتن نمونه خون گذاشته می‌شوند.
- کاتتری در مثانه شما قرار داده می‌شود تا ادرار تخلیه شود.
- پوست ناحیه جراحی با محلول ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود.
- پس از قرار گرفتن همه لوله‌ها و دستگاه‌های مانیتورینگ، پزشک برش‌هایی در یکی یا هر دو پا یا یکی از مچ‌ها برای دسترسی به رگ‌های مورد استفاده در پیوند ایجاد می‌کند. رگ‌ها برداشته شده و محل برش‌ها بسته می‌شوند.
- پزشک برشی از زیر سیب آدم تا بالای ناف ایجاد می‌کند.
- پزشک استخوان جناغ سینه را به صورت طولی نصف می‌کند، دو نیمه را از هم جدا کرده و کنار می‌زند تا قلب شما نمایان شود.
جراحی بای‌پس عروق کرونر با روش استفاده از ماشین قلب و ریه (On-pump)
- برای دوختن پیوندها به عروق کرونر بسیار کوچک، پزشک باید موقتاً قلب شما را متوقف کند. لوله‌هایی وارد قلب می‌شود تا خون شما توسط دستگاه بای‌پس قلب و ریه در سراسر بدن پمپاژ شود.
- پس از هدایت خون به دستگاه بای‌پس برای پمپاژ، پزشک با تزریق محلول سرد، قلب را متوقف می‌کند.
- وقتی قلب متوقف شد، پزشک جراحی بای‌پس را انجام می‌دهد؛ یک سر از بخش رگ را روی یک سوراخ کوچک در آئورت می‌دوزد و سر دیگر را روی یک سوراخ کوچک در عروق کرونر درست زیر محل انسداد می‌دوزد. اگر پزشک از شریان داخلی پستان درون قفسه سینه به‌عنوان پیوند استفاده کند، سر پایینی شریان از داخل قفسه سینه بریده شده و روی سوراخی در عروق کرونر زیر انسداد دوخته می‌شود.
- بسته به تعداد و محل انسدادها ممکن است به بیش از یک پیوند بای‌پس نیاز داشته باشید. پس از انجام تمام پیوندها، پزشک آن‌ها را هنگام عبور خون به دقت بررسی می‌کند تا از عملکرد صحیح آن‌ها مطمئن شود.
- پس از بررسی پیوندهای بای‌پس، پزشک خون را از دستگاه بای‌پس به قلب باز می‌گرداند و لوله‌های متصل به دستگاه را خارج می‌کند. قلب شما ممکن است به‌صورت خودبه‌خود شروع به تپش کند یا با شوک الکتریکی ملایم راه‌اندازی شود.
- ممکن است پزشک سیم‌های موقتی برای تنظیم ضربان قلب وارد قلب شما کند. این سیم‌ها می‌توانند به دستگاه تنظیم ضربان قلب (پیس‌میکر) متصل شوند و در صورت نیاز، در دوره ابتدایی بهبود، ضربان قلب شما تنظیم شود.
جراحی بای‌پس عروق کرونر بدون استفاده از دستگاه قلب و ریه (Off-pump)
- پس از باز کردن قفسه سینه، پزشک با ابزار ویژه‌ای ناحیه اطراف شریان بای‌پس‌شده را ثابت می‌کند.
- باقی‌مانده قلب به کار خود ادامه داده و خون را در بدن پمپاژ می‌کند.
- دستگاه بای‌پس قلب و ریه و اپراتور آن ممکن است به حالت آماده‌باش نگه داشته شوند تا در صورت نیاز جراحی با دستگاه بای‌پس انجام شود.
- پزشک جراحی بای‌پس را با دوختن یک سر از بخش رگ روی سوراخ کوچکی در آئورت و سر دیگر روی سوراخ کوچکی در عروق کرونر درست زیر محل انسداد انجام می‌دهد.
- بسته به تعداد و محل انسدادها ممکن است بیش از یک پیوند بای‌پس انجام شود.
- قبل از بسته شدن قفسه سینه، پزشک پیوندها را به‌دقت بررسی می‌کند تا از عملکرد صحیح آن‌ها مطمئن شود.
اتمام جراحی در هر دو روش
- پزشک جناغ سینه را با سیم‌های کوچک (مشابه سیم‌های مورد استفاده در ترمیم استخوان شکسته) می‌دوزد.
- او لوله‌هایی را در قفسه سینه شما قرار می‌دهد تا خون و مایعات دیگر اطراف قلب را تخلیه کند.
- پزشک پوست روی جناغ سینه را دوخته و ترمیم می‌کند.
- پزشک شما لوله‌ای را از طریق دهان یا بینی به معده شما وارد می‌کند تا مایعات معده را تخلیه کند.
- سپس او یک باند یا پانسمان استریل روی محل مورد نظر قرار می‌دهد.